Heb je ooit naar muziek geluisterd en gemerkt dat je je daarna juist vermoeider voelde?
Je bent niet de enige. Terwijl sommige nummers je een energieboost geven, zijn er ook muzieksoorten die je hersenen juist kunnen uitputten. Maar hoe komt dat precies?
Muziek en hersenactiviteit
Wanneer je naar muziek luistert, gaan je hersenen meteen aan het werk. Ze analyseren ritme, toonhoogte, melodie en emotionele lading. Onderzoek toont aan dat complexe of chaotische muziek, zoals experimentele jazz of atonale elektronische muziek, extra cognitieve inspanning vereist. Dit kan leiden tot mentale vermoeidheid, omdat je brein moeite heeft om patronen te herkennen en te verwerken.
Repetitie en mentale verveling
Aan de andere kant kan extreem repetitieve muziek, zoals bepaalde techno of ambient genres, leiden tot mentale verveling. De prikkel die je hersenen normaal krijgen bij een interessante melodie ontbreekt, waardoor je in een soort mentale "slaapmodus" terechtkomt. Dit kan je duf of moe laten voelen, zelfs zonder fysieke inspanning.
Muziek en persoonlijkheid
Niet iedereen ervaart muzikale vermoeidheid op dezelfde manier. Onderzoek wijst uit dat persoonlijkheid een grote rol speelt in hoe we muziek ervaren. Mensen die van complexe muziek houden, zoals klassieke muziek of progressieve rock, ervaren deze genres als stimulerend, terwijl anderen ze juist vermoeiend vinden. Factoren zoals stemming, muzikale voorkeur en zelfs je huidige energieniveau spelen allemaal mee.
Wetenschappelijke inzichten
Studies met fMRI-scans tonen aan dat vermoeiende muziek vaak leidt tot verhoogde activiteit in het default mode network van het brein—hetzelfde netwerk dat actief is tijdens dagdromen en rust. In plaats van ontspanning kan dit leiden tot een cognitieve "afhaakmodus", waarin je je loom voelt.
Daarnaast kan muziek fysiologische reacties veroorzaken, zoals veranderingen in hartslag en ademhaling. Snelle, intense muziek kan je hartslag verhogen en je alert maken, terwijl langzame, monotone muziek je juist kan ontspannen of vermoeien.
Muziek en emotionele impact
Muziek roept niet alleen vermoeidheid op, maar kan ook sterke emoties losmaken. Dit komt doordat muziek direct invloed heeft op de hersengebieden die betrokken zijn bij emotie en geheugen. Dit verklaart waarom sommige nummers je kunnen laten huilen, terwijl andere je juist energie geven.
Conclusie
Muziek kan je oppeppen, maar ook uitputten. De sleutel ligt in de balans tussen complexiteit, repetitie en persoonlijke voorkeur. Dus als je merkt dat je je na een nummer vermoeid voelt? Misschien is het tijd om je afspeellijst wat bij te schaven.
Geschreven door: Dylan Lintelo • Laatst bijgewerkt: 7 mei 2025